वाच्य - Voice

 

 

वाच्य (Vachya) भनेको भनाइ हो । वाक्यमा कर्ता, कर्म, क्रियामध्ये कुनै एकको प्रधानता व्यक्त गर्ने प्रक्रियालाई वाच्य भनिन्छ । अथवा वाक्यमा प्रयोग हुने कर्ता, कर्म र क्रिया मध्ये कुन चाहिँ प्रमुख छ भनेर छुट्टाउने व्याकरणको तत्त्व वाच्य हो ।
(Vachya means the voice. It is the process of expressing the prominence of one of the subject, object, or verb in a sentence. Alternatively, Vachya is the grammatical element that distinguishes which one among the subject, object, and verb is dominant in a sentence.)

वाच्य तीन प्रकारका हुन्छन् :-
(Vachya has three types:)

  1. कर्तृवाच्य (Kartṛvachya)
    कर्ता मुख्य (वाच्य) हुने वाक्यलाई कर्तृवाच्य भनिन्छ ।
    (1) Kartṛvachya (Active Voice)
    A sentence in which the subject is the main (active) element is called kartṛvachya.)
    जस्तै :- सीता भात खान्छे ।
    (For example: Sita eats rice.)

  2. कर्मवाच्य (Karmavachya)
    कर्ता गौण भई कर्म मुख्य (वाच्य) हुने वाक्यलाई कर्मवाच्य भनिन्छ ।
    (2) Karmavachya (Passive Voice)
    A sentence in which the subject becomes secondary and the object is the main (passive) element is called karmavachya.)
    जस्तै :- तिमीद्वारा किताब पढिन्छ ।
    (For example: The book is read by you.)

  3. भाववाच्य (Bhāvavachya)
    भाव मुख्य (वाच्य) हुने वाक्यलाई भाववाच्य भनिन्छ ।
    (3) Bhāvavachya (Causative Voice)
    A sentence in which the emotion or state is the main (causative) element is called bhāvavachya.)
    जस्तै :- रामबाट सुतिन्छ ।
    (For example: He is made to sleep by Ram.)

वाच्य परिवर्तन सम्बन्धी नियमहरू (Rules for changing Vachya):

  1. कर्तृ वाच्यलाई कर्म तथा भाव वाच्यमा परिवर्तन गर्ने ।
    (1) Change kartṛvachya (active voice) into karmavachya (passive voice) or bhāvavachya (causative voice).

  2. कर्म वाच्यको कर्ता पदमा द्वारा जोड्नु पर्छ ।
    (2) In karmavachya, the subject should be connected with "by" (द्वारा).

  3. प्रत्यक्ष कर्ममा लागेको ‘लाई’ हटाउनु पर्दछ ।
    (3) The "लाई" attached to a direct object must be removed.

  4. अप्रत्यक्ष कर्ममा लागेको ‘लाई’ यथावत राख्नुपर्छ ।
    (4) The "लाई" attached to an indirect object should remain unchanged.

  5. प्रथम पुरुषको कर्ता पद भएमा मिलेसम्म आफू/आफू त लेख्नु पर्छ ।
    (5) If the subject is in the first person, it should remain as "self" or "myself" while making changes.

  6. आज्ञा र इछ्या बुझाउने क्रियालाई एक वचनमा भए ‘धातु + इयोस’ को ढाँचामा देखाउनु पर्छ भने बहुवचन भएमा ‘धातु+इयुन’ को ढाँचामा देखाउनु पर्छ ।
    (6) If the verb indicates a command or desire in singular form, it should be in the pattern "verb + iyos", and in plural form, it should be "verb + iyun."

  7. अकर्मक कर्तृ वाच्य भाव वाच्यमा रुपान्तरण हुन्छ ।
    (7) Intransitive kartṛvachya (active voice) changes into bhāvavachya (causative voice).

  8. भाव वाच्यमा कर्ता देखाउनु पर्दैन ।
    (8) The subject does not need to be shown in bhāvavachya (causative voice).

  9. भाव वाच्यको क्रिया सधैं एकवचन, तृतीय पुरुषको पुलिंगी र अनादरवाचीमा रहनु पर्छ ।
    (9) The verb in bhāvavachya (causative voice) must always be in singular, third-person masculine form, and in the impersonal form.

  10. वाच्य परिवर्तन गर्दा क्रियाको काल, भाव, पक्ष परिवर्तन गर्नु हुँदैन ।
    (10) When changing the vachya, the tense, mood, or aspect of the verb should not be changed.

  11. कर्म+भाव वाच्यका क्रियापद ‘धातु+ई+रुपायक’ प्रत्ययको ढाँचामा हुनुपर्दछ ।
    (11) The verb in karmavachya and bhāvavachya must follow the "verb + i + rupayak" pattern.

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

हरियो वन नेपालको धन बारे निबन्ध - Essay on Wealth of Green Forest Nepal

Image
    हरियो वन नेपालको धन ( The Green Forest is Nepal’s Wealth ) निश्चय पनि ‘हरियो वन नेपालको धन’ हो। नेपाल विकास उन्मुख मुलुक हो तर पनि वनमा भने धनी छ। नेपालमा ठूला-ठूला जंगलहरु छन्, जंगलहरु भएकै कारणले नेपाल प्राकृतिक रूपले सुन्दर देखिएको छ। नेपालमा भएको जंगलको सदुपयोग गर्न सकेमा नेपाल धनी र नेपाली सुखी हुन सक्छन्। ( Undoubtedly, "The Green Forest is Nepal’s Wealth." Nepal is a developing country, but it is rich in forests. There are vast and dense jungles in Nepal, and these forests make Nepal naturally beautiful. If the available forests in Nepal are properly utilized, Nepal can become prosperous, and the people of Nepal can lead a happy life. ) वनबाट हामी नेपालीलाई थुप्रै फाइदाहरू छन्। बाँकी कारणले गर्दा समयमा वर्षा भई खेतीपाती हुने गर्छ। सिँचाइको लागि पनि वर्षा हुनु जरुरी छ। वनलाई प्राकृतिक बीमा भन्न सकिन्छ। किनभने बाढी र पहिरोलाई रोक्ने गर्छ। बेला-बेलामा भूक्षय भइरहने गर्छ। पर्याप्त वन भएको ठाउँमा भूक्षय हुन सक्दैन। वनबाट अनेकौँ जडीबुटीहरू निस्कने गर्छ। वनबाट नै पशुह...
Read more

सादा जीवन उच्च विचार बारे निबन्ध - Essay about simple life high thoughts

Image
  सरल जीवन र उच्च सोच हामी सबैमा हुनु पर्छ। केवल जीवित जीवनमा विश्वास गर्नेहरूले मात्र सोच्न सक्छन् र जीवनमा महान कार्यहरू गर्न सक्छन्। ( Simple life and high thinking should be in all of us. Only those who believe in living life can think and do great things in life. ) जो मानिस सर्ब सम्पन्न छ तर पनि उसमा विचारको कमि छ र अरुलाई सधै तुच्छ सोच राख्छ भने यस्ता मानिसको समाजमा कुनै अस्थित्व हुदैन। त्यस्ता व्यक्तिहरू उनीहरूको इच्छाहरूलाई कृतज्ञतामा र अरूलाई प्रभावकारी बनाउनका लागी व्यस्त छन् र उनीहरूको भौतिकवादी सम्पत्तिहरू देखाउँछन् कि तिनीहरूको सोच यो सीमित हुन्छ। तिनीहरूले उच्च सोच्न वा विस्तृत मानसिकता विकास गर्न सक्दैनन्। ( A person who is wealthy but lacks thought and always looks down on others has no place in society. Such people are busy showing their desires in materialism and trying to impress others by displaying their material possessions, which limits their thinking. They cannot think high or develop a broad mindset. ) अर्कोतर्फ, ती व्यक्तिहरूले बुझ्नका लागि उनीहरूलाई म...
Read more